3 دیدگاه اشتباه در مورد مهارت فن بیان که باید بدانیم

وقتی از مهارت فن بیان صحبت می‌کنیم، اغلب افراد معتقدند که مهارت فن بیان رو به‌خوبی بلدند و اتفاقاً از فن بیان بسیار بالایی برخوردارند! بعضی‌ها هم معتقدند که از بچگی و به طور مادرزادی فن بیان بالایی داشته‌اند و می‌توانند به‌راحتی در هر جمعی صحبت کنند! در این مقاله راجع به 3 دیدگاه اشتباه در مورد فن بیان صحبت می‌کنیم که بسیار رایج است؛ اما آشنایی با آن‌ها باعث می‌شود که دید ما به دانش فن بیان به‌کلی تغییر پیدا کند. با ما در ادامه مقاله همراه باشید.

دیدگاه اول) افراد پرحرف یا حاضر جواب فن بیان بالایی دارند

عده‌ای از افراد باور دارند که چون بسیار پرحرف هستند و می‌توانند تا صبح راجع به هر موضوعی صحبت کنند یا هر حرفی بشنوند فوراً می‌توانند به اون پاسخ بدند و به‌قول‌معروف ” جواب رو تو آستینشون دارن و زیر حرف نمی مونن” یعنی فن بیان بسیار خوبی دارند و اصلاً نیازی به یادگیری این مهارت ندارند!

درصورتی‌که این دیدگاه کاملاً غلطه و حتی در بعضی مواقع این ویژگی‌ها باعث می‌شود که ما در برقراری ارتباط موثر شکست بخوریم. چرا که پرحرف بودن ما می تونه برای دیگران اذیت‌کننده باشه و حتی بعضاً به ضرر خود ما تمام بشه. به قول شاعر:

سخن کم گوی تا در کار گیرند             که در بسیار، بد بسیار گیرند

کسی که کلمات زیادی رو برای گفتن داره و بسیار حاضر جوابه، احتملا هوش کلامی بالایی داره. هرچند که هوش کلامی مناسب، یکی از ریز فاکتورهای داشتن فن بیان بالا محسوب میشه اما هوش کلامی بالا داشتن الزاماً به این معنا نیست که ما فن بیان خوبی هم داشته باشیم.

اما باید در نظر داشت که افرادی که هوش کلامی بالایی دارند برای پیشرفت در مهارت سخنوری و فن بیان از پتانسیل بیشتری برخوردارند و در صورت مداومت و تمرین، نتایج فوق‌العاده‌ای می‌توانند دریافت کنند.

دیدگاه دوم) فن بیان یعنی صدای زیبا داشتن

حتماً در اطراف خودتون اشخاصی رو مشاهده کردید که صدای بسیار زیبایی دارند و احتمالاً گفتید

“خوش به حالش چقدر صداش قشنگه و فن بیان خوبی داره”

صدای زیبا به‌عنوان یک نعمت خدادادی میتونه تأثیر بسیار زیادی بر دلنشینی کلام ما بگذاره. اما نوع صدا و زشت یا زیبا بودن آن (رجوع کنید به مقالة آیا صدای من بد است؟ + یک تمرین فوق‌العاده برای داشتن صدای زیبا) اصلاً ارتباطی به فن بیان خوبی داشتن ندارد!

پس اگر صدای زیبایی دارید، به شما تبریک میگم چرا که یکی از قشنگ‌ترین نعمت‌های خداوند نصیب شما شده است. اما حتماً یادگیری مهارت فن بیان رو جدی بگیرید چرا که اگر صدای زیبا در کنار بیان زیبا قرار بگیرد، معجزه رخ خواهد داد!

و اگر صدای زیبایی ندارد، اصلاً نگران نباشید! چرا که شما می‌توانید با یادگیری مهارت سخنوری و فن بیان، هر فردی رو تحت تأثیر قرار بدید و به‌خوبی بر شیوه استفاده از کلمات چیره شوید

دیدگاه سوم) فن بیان یک استعداد ذاتی و مادر زادی است

اغلب افراد فکر می‌کنند که مهارت سخنوری و فن بیان یکی ویژگی مادرزادی است که یا آن را داریم یا نداریم. اگر داریم که خدا را صد هزار مرتبه شکر، اما اگر نداریم باید به فکر مهارت دیگری باشیم!

فن بیان همان‌طور که از اسمش پیداست از دو کلمة “فن + بیان” تشکیل شده است.

فن، به این معناست که داشتن بیان خوب از جنس یک مهارت است نه یک استعداد! پس می‌توان گفت تقریباً هیچ انسانی روی کرة زمین با مهارت فن بیان به دنیا نمی‌آید و مهارت فن بیان، اکتسابی و قابل یادگیری است.

سؤال: من کسانی رو می‌شناسم که تابه‌حال یک جلسه هم در کلاس فن بیان شرکت نکردند اما بسیار مهارت سخنوری و فن بیان بالایی دارند. اگر ذاتی نیست پس همچین چیزی چطور ممکن است؟

جواب: هرچند که سخنوری و فن بیان از جنس مهارت و قابل یادگیری است اما یقیناً نمی‌توان تأثیر وراثت و محیط بر آن‌ها را انکار کرد!

مثلاً شخصی با ویژگی ذاتی یک برون‌گرا به دنیا می‌آید و در خانواده‌ای زندگی می‌کند که اعضای آن از مهارت زیادی در سخنوری و فن بیان برخوردارند. در نتیجه این شخص به مرور زمان و با گوش دادن و آزمون و خطا کردن این مهارت را کسب می‌کند.

اما زمانی که با او صحبت می‌کنیم این‌طور به نظر می‌رسد که این ویژگی ذاتاً در او وجود داشته! اما باید گفت که این تأثیر محیط و خانواده بوده که بیان دوست ما را به شکل جذابی در آورده است.

اغلب ما در چنین محیط‌هایی بزرگ نشدیم و شانس یادگیری مهارت سخنوری و فن بیان در محیط خانواده و دوستان نصیب ما نشده است اما همچنان می‌توانیم با آموزش، تمرین و تکرار این مهارت را کسب کنیم.

به خاطر داشته باشیم که حتی اگر ما به‌واسطه محیط، بیان زیبایی داشته باشیم هم، تقریباً  ممکن نیست که تمامی فاکتورهای فن بیان در کلام ما وجود داشته باشید. چیزی که ما از آن تحت فرمول “صاز الماس” در فن بیان یاد می‌کنیم.